IL GRAPPOLO

Kiść średniego rozmiaru, dosyć długa, z dwiema zwartymi gałęziami., cylindryczna, zbiegająca się w kształt piramidy.
Jagody są krągłe, żółtawozielone, z cienką woskową skórką, czasami nakrapianą.

CENNI STORICI

Winogrona te były obecne w regionie Veneto-Friuli przez ponad dwa i pół wieku i mogą być uważane za prawdziwie lokalną odmianę odkąd straciły – jeśli kiedykolwiek miały – jakiekolwiek podobieństwo do innej odmiany, czy to węgierskiej, czy francuskiej.
Pierwszy udokumentowany ampelograficzny cytat dotyczący winorośli o nazwie Tokai uprawianej we Włoszech pochodzi z 1825 roku. Badania w kolejnych latach doprowadziły do odkrycia winorośli, które były podobne, lecz nie identyczne i, na szczęście, nie było decyzji o zmianie nazwy winorośli, która w latach 1900 uznawana była za oryginalną. Winorośl o kluczowym znaczeniu rosła rozlegle we wschodniej części regionu Veneto, w szczególności wokół Portogruaro (prowincja Wenecji) z centrum upraw w obszarze Lison w prowincji Udine, w szczególności na wschodnich zboczach. W rezultacie powstała potrzeba, aby nie mylić jej z „inną Tocai” i pomimo faktu, że było jednogłośnie określone, że obszar Lison był centrum produkcji, nazwa winorośli została upiększona przymiotnikiem „friulano” w ten sposób przypieczętowując jego definicję, jako odrębną, celem odróżnienia od innych.
W 1969 roku winorośl „Tocai friulano” została oficjalnie zarejestrowana w państwowej liście winorośli jako numer 235.
Nie mniej jednak, jest dalszy epilog do historii tej winorośli. Badania przeprowadzone pod kierownictwem Instituto Sperimentale per la Viticoltura in Conegliano wykorzystując nowoczesne metody takie jak analiza biochemiczna i molekularna analiza DNA, wykazały w 1986 roku, że winorośl Tocai fiulano jest starą francuską Sauvignonasse, która do dzisiaj dosłownie zanikła w tym kraju.
Wydarzenia historyczne skomplikowały się jednak ze względu na fakt, że włoskie Tocai, pochodzenia Friuli-Venetian nosi nazwę podobną do węgierskiego wina, Tokaj – pomimo, że jest od niego zupełnie inne – i po wieloletniej bitwie, rozpoczętej 1 kwietnia, 2007, Węgry wygrały prawo, aby być jedynym krajem mogącym używać nazwy „Tocai”, stało się to decyzją Sądu Europejskiego w Luksemburgu 12 maja 2005, na podstawie porozumienia z roku 1993 pomiędzy Unią Europejską, a Węgrami. Od tamtej chwili nazwa Tocai friulano w regionie Veneto została zmieniona z Tocai na Tai.
Nie mniej jednak faktem pozostaje, że z tych winogron „historyczne” wino wschodniego regionu Veneto produkowane jest w preferowanym obszarze będącym najstarszą ustanowioną strefą produkcji w Lison-Pramaggiore DOC, do której należą następujące dystrykty: Lison, Pradipozzo i Summaga w mieście Portogruaro; Belfiore, Blessaglia i Salvarolo w mieście Pramaggiore; Carline i Loncon w mieście Annone Veneto i część terytorium miast San Stino di Livenza i Cinto Caomaggiore.
Ukoronowaniem historycznej i unikalnej natury tego wina było nadanie kontrolowanej i gwarantowanej nazwy pochodzenia „Lison” we Włoskim Ministerialnym Dekrecie z 22 grudnia 2010 roku.

APPROFONDIMENTI

MOLETTO NEWS Marzec 2007